شبیه‌سازی اثر هم‌زمان تنش‌های شوری و خشکی بر عملکرد دانه برنج رقم هاشمی

در این آزمایش اثر هم‌زمان تنش‌های شوری و خشکی و حد آستانه تحمل این تنش‌ها برای برنج رقم هاشمی در سال 1389 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) مورد بررسی قرار گرفت و بهترین مدل برآورد کاهش جذب آب در شرایط وقوع هم‌زمان تنش‌های شوری و خشکی تعیین گردید. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح غرقاب دائم با ارتفاع 3 سانتی‌متر، دورهای آبیاری 4 و 8 روز و شوری در پنج سطح (1، 2، 3، 4 و 5 دسی‌زیمنس بر متر) بودند که در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اعمال شدند. نتایج نشان داد که برای گیاه برنج رقم هاشمی، حد آستانه کاهش عملکرد در اثر تنش خشکی، 80 درصد رطوبت اشباع خاک است. برای حد آستانه تنش شوری نیز، هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک 83/2 دسی‌زیمنس بر متر بود که نشان دهنده حساسیت این رقم به شوری است. بهترین مدل در پیش‌بینی تابع کاهش جذب آب در شرایط تنش‌های شوری و کم آبیاری، مدل همایی و فدس بود. در این مدل با تفاضل فشار اسمزی آستانه کاهش عملکرد از مقدار مکش آب در نقطه پژمردگی دائم، اثر توام خشکی و شوری کم‌تر از مجموع و یا حاصلضرب هر یک از این تنش‌ها فرض شده است. به نظر می‌رسد در شرایطی که تنش‌های خشکی و شوری متوازن نیستند نیز پاسخ مدل به واقعیت نزدیک‌ و توانایی پیش‌بینی مقادیر پایین عملکرد نسبی وجود داشته باشد.